پیوند مغز استخوان برای درمان بیماری های خودایمن متعدد با موفقیت

P>دکتر عباس حاجی فتحعلی، فوق تخصص پیوند مغز استخوان و استاد مرکز پزشکی آموزشی درمانی بیمارستان آیت الله طالقانی تهران که هدایت تیم درمان این بیمار را بر عهده داشت، روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در این خصوص توضیح داد: این خانم ۳۹ ساله از ۱۴ سالگی با چند بیماری خودایمن درگیر بود و تمام درمان های موجود برای این بیماری ها برای وی انجام شده بود. با این حال، علایم بیماری ها فروکش نکرده و کیفیت زندگی بیمار به شدت افت کرده بود.

رییس بخش پیوند مغز استخوان بیمارستان طالقانی افزود: این بیمار بیش از ۲۰ سال بود که با بیماری های «پسوریازیس»، «آلوپسی»، «سندرم شوگرن»، «میاستنی گراویس» و «ام.اس» درگیر بود. به خصوص «میاستنی گراویس» بسیار شدید و مقاومی داشت که باعث شده بود بارها در آی.سی.یو بستری و حتی به دستگاه تهویه مکانیکی تنفسی متصل شود. به خاطر کنترل نشدن بیماری و حملات مکرر و بهبود نیافته، او دچار ضعف عضلانی و تنگی نفس مزمن بود. علاوه بر این، بیماری «ام.اس» این خانم هم طی دو سال گذشته وخیم شده بود و زمانی که به ما مراجعه کرد، مدتی بود که به دو عصا وابسته شده بود و به سختی راه می رفت.

حاجی فتحعلی همچنین درباره علت انتخاب درمان پیوند مغز استخوان برای این بیمار گفت: نکته جالب درباره این بیمار ۳۹ ساله این بود که او خودش به سراغ تیم پیوند بیمارستان ما آمد. او روحیه بسیار قوی داشت و با جدیت درمان خودش را پیگیری می کرد. با این حال، با وجود تلاش همه پزشکان تمام درمان هایی که برای او انجام داده بودند، بی نتیجه بود و زندگی وی روندی فرسایشی پیدا کرده بود. در واقع، بر اساس جدیدترین تحقیقات آخرین درمانی که می توانست با امید به بهبود کیفیت زندگی چنین بیماری انجام شود، پیوند مغز استخوان بود.

وی افزود: این درمان تا آن زمان در ایران انجام نشده بود و ما هم از وجود این بیمار خبر نداشتیم. او ابتدا به من ایمیل زد و گفت که آیا تیم پیوند ما می تواند او را بپذیرد و امکان انجام این درمان بررسی شود. ما هم او را ویزیت کردیم و پس از چند ماه مطالعه دقیق تر و بررسی تمام جوانب کار، در نهایت بهترین پرتوکل درمان را برای او انتخاب کردیم و پیوند مغز استخوان از نوع اتولوگ را انجام دادیم.

حاجی فتحعلی با اشاره به اینکه پیوند مغز استخوان درمانی پرهزینه و پرریسک است، تاکید کرد: پیوند مغز استخوان می تواند برای کمک به بیماران خودایمن که به درمان های رایج جواب نداده اند، مفید واقع شود، از شدت بیماری کم کند و کیفیت زندگی آنها را ارتقا دهد. اما هر بیماری کاندید خوبی برای این درمان نیست و تشخیص این امر فقط بر عهده پزشک متخصص و تیم پیوند است و ملاحظات متعددی را باید در این خصوص در نظر گرفت.

وی ادامه داد: همچنین قبل از انجام پیوند مغز استخوان چندین پزشک متخصص دیگر نیز باید تایید کنند که بیمار می تواند تحت این درمان قرار گیرد. علاوه بر این و یکی از ملاحظات کلیدی این است که بیمار باید در شرایط روحی روانی مطلوبی قرار داشته باشد.

دکتر سایه پرخیده، فوق تخصص پیوند مغز استخوان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی دیگر عضو تیم درمان این بیمار، نیز به خبرنگار ایرنا گفت: سال ها است که پیوند مغز استخوان که یکی از روش های موفق برای درمان انواع سرطان های خون است، با موفقیت در ایران انجام می شود. این درمان چند سال است که در دنیا برای درمان بیماری های خودایمن که به درمان های رایج جواب نمی دهند، مورد استفاده قرار می گیرد اما به دلیل هزینه بالای این درمان و همچنین خطراتی که دارد، همیشه آخرین گزینه است و تا به حال نیز برای هیچ بیماری در ایران انجام نشده بود.

وی درباره روند درمان این بیمار و وضعیت کنونی او توضیح داد: انجام پیوند مغز استخوان برای این بیمار با خطرات و دشواری های بسیار زیادی همراه بود و باید با دقت و رعایت ملاحظات متعددی انجام می شد. به خصوص اینکه با دشواری های تنفسی مواجه بود و به خاطر چندین سال مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، دچار عوارض متعدد دارویی هم شده بود. با این حال، با توکل به خداوند و روحیه بسیار قوی خود بیمار، درمان را انجام دادیم و به لطف خداوند موفق شدیم.

پرخیده ادامه داد: اکنون، پس از گذشت ۶ ماه از انجام این درمان، شرایط عمومی این خانم ۳۹ ساله کاملا مطلوب بوده و زندگی او شکل عادی به خود گرفته است. همچنین حجم داروهای مصرفی او کمتر شده و از حملات شدید و مکرر میاستنی گراویس و ام.اس نیز خبری نیست.

دکتر مهشید مهدی زاده، فوق تخصص پیوند مغز استخوان، عضو دیگر تیم درمان این بیمار، در توضیحی در مورد ماهیت بیماری های خودایمن گفت: در بیماری های خودایمن سیستم ایمنی بدن، به بافت های خود بدن حمله می کند و آنها را با عامل بیماری زا اشتباه می گیرد. این نوع بیماری ها مزمن هستند و کنترل آنها نیازمند مصرف مستمر دارو است و اگر شدید باشند، می توانند کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر منفی قرار دهند.

وی افزود: برخی بیماری های خودایمن مانند «میاستنی گراویس»، در ردیف بیماری های نادر دنیا طبقه بندی می شوند. اینکه فردی به چند نوع بیماری خودایمن و نادر مبتلا باشد، واقعا در علم پزشکی پدیده نادری است. به همین علت، گرچه این خانم به سرطان مبتلا نبود اما به دلیل عملکرد به شدت مختل سیستم ایمنی، پیوند مغز استخوان که به زبان بسیار ساده می تواند بخشی از سیستم ایمنی بدن را از نو بسازد، آخرین امید او برای بهبود کیفیت زندگی و مهار شدن بیماری های خودایمنی متعدد بود که خوشبختانه با موفقیت انجام شد.