ورود استارلینک ایلان ماسک به هند؛ هر آنچه باید بدانید

سرویس اینترنت
ماهواره‌ای ایلان ماسک با نام استارلینک سرانجام قرار است از طریق همکاری
مشترک شرکت بهارتی ایرتل (Bharti Airtel) و اسپیس‌ایکس (SpaceX) وارد بازار هند شود. ایرتل تأیید کرده که با اسپیس‌ایکس
توافقی را برای ارائه خدمات اینترنت پرسرعت استارلینک در هند (در صورت دریافت
مجوزهای قانونی) امضا کرده است. استارلینک که مدت‌ها به ورود به بازار هند علاقه‌مند
بود، حالا با همکاری ایرتل، به دنبال اتصال مناطق روستایی، مدارس و کسب‌وکارها از
طریق شبکه ماهواره‌ای خود خواهد بود.

مشارکت ایرتل و
اسپیس‌ایکس

 

در این همکاری،
دو طرف به بررسی راه‌های مختلف برای گسترش خدمات
استارلینک در سراسر هند خواهند پرداخت. این می‌تواند شامل ارائه استارلینک از
طریق شبکه توزیع خرده‌فروشی ایرتل و همچنین بررسی چگونگی هم‌افزایی این سرویس با
خدمات اینترنتی فعلی ایرتل باشد. هنوز جزئیاتی از سرعت یا قیمت این سرویس در هند
اعلام نشده، اما هدف این همکاری، دسترسی به مناطق دورافتاده‌ای است که خدمات
اینترنت سنتی در آن‌ها قابل ارائه نیست.

این اعلامیه پس
از دیدار ایلان ماسک با نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در واشنگتن منتشر شد؛ دیداری
که محور آن پیشرفت‌های فناوری و فضایی بود. با این حال، استارلینک همچنان باید
مجوزهای نهایی را برای آغاز فعالیت در هند دریافت کند.

اینترنت
ماهواره‌ای استارلینک چیست؟

 

استارلینک،
پروژه اینترنت ماهواره‌ای اسپیس‌ایکس، قصد دارد اینترنت پرسرعت را از طریق مجموعه‌ای
گسترده از ماهواره‌های مدار پایین زمین (LEO) ارائه دهد. برخلاف اینترنت‌های سنتی
مبتنی بر کابل، استارلینک برای ارائه اینترنت سریع و قابل‌اعتماد در مناطق
دورافتاده و سخت‌دسترس طراحی شده است. این سرویس از طریق اتصال کاربر به منظومه‌ای
از ماهواره‌ها کار می‌کند که داده‌ها را به زمین منتقل کرده و از آن دریافت می‌کنند،
و بسیاری از چالش‌های اینترنت‌های سنتی را پشت سر می‌گذارد.

این فناوری به‌عنوان
راهکاری برای مناطقی شناخته می‌شود که به دلیل شرایط جغرافیایی یا موقعیت مکانی،
ایجاد زیرساخت اینترنتی در آن‌ها دشوار است. استارلینک پیش از این در چندین کشور
راه‌اندازی شده و قصد دارد شبکه ماهواره‌ای خود را برای پوشش جهانی بهتر گسترش دهد.

کاربران هندی
چه انتظاراتی می‌توانند داشته باشند؟

 

پس از فعال‌سازی
در هند، استارلینک انتظار می‌رود سرعت دانلودی بین ۲۵ تا ۲۲۰ مگابیت بر ثانیه و سرعت آپلودی بین ۵ تا ۲۰ مگابیت ارائه دهد. میزان تأخیر
(latency) نیز
معمولاً بین ۲۵ تا ۵۰ میلی‌ثانیه خواهد بود که برای
فعالیت‌هایی مانند تماشای آنلاین ویدیو، بازی و جلسات مجازی مناسب است. همکاری با
ایرتل این امکان را نیز فراهم می‌کند تا دسترسی گسترده‌تری به‌ویژه در مناطق
روستایی فراهم شود؛ مناطقی که اغلب از خدمات اینترنتی سنتی بی‌بهره‌اند.

ورود استارلینک
به هند در مارس گذشته و با مشارکت دو شرکت بزرگ مخابراتی هند، یعنی Reliance Jio و Bharti Airtel،
شتاب گرفت؛ تغییری چشمگیر در موضع‌گیری اولیه آن‌ها که مخالف فعالیت این پروژه
بودند.

اکنون تنها
چیزی که برای شروع نیاز است، تأیید نهایی نهادهای قانون‌گذار است. در همین رابطه، Mobile World Live (MWL) با تحلیل‌گرانی صحبت کرده تا آینده این پروژه را در بازاری بسیار
رقابتی و پیچیده از نظر قیمت‌گذاری، مقررات و سیاست بررسی کند.

آشتی تجاری

 

ورود طولانی‌مدت
استارلینک به هند با موانع متعددی از جمله صدور مجوز و مخالفت‌های داخلی همراه
بوده است. ماسک از سال ۲۰۲۱ به
این بازار علاقه‌مند بود و حتی پیش‌فروش سرویس را آغاز کرد، اما پیش از دریافت
مجوزهای رسمی، دولت هند دستور توقف فروش و بازگرداندن وجه مشتریان را صادر کرد.

در ادامه،
اسپیس‌ایکس توانست با عبور از مراحل پیچیده تطابق با مقررات، مسیر ورود را هموار
کند. یکی از موانع اصلی، تخصیص طیف فرکانسی برای ماهواره‌ها بود: آیا این طیف باید
از طریق مزایده مانند اپراتورهای زمینی واگذار شود یا به‌صورت اداری؟ تصمیم دولت
هند در اواخر سال ۲۰۲۴ مبنی
بر تخصیص اداری طیف، مسیر را برای استارلینک هموار کرد؛ تصمیمی که در عین حال یک
عقب‌نشینی برای اپراتورهای داخلی مانند Jio و Airtel محسوب می‌شود که در ابتدا مخالف حضور
استارلینک بودند.

اما این
اپراتورها اخیراً موضع خود را تغییر داده‌اند. گرچه آن‌ها همکاری‌هایی با
اپراتورهای ماهواره‌ای دیگر مانند OneWeb و SES داشته‌اند، تحلیل‌گر جو گاردینر از CCS Insight می‌گوید
حالا اپراتورها استارلینک را به‌عنوان یک سرویس مکمل در بازار مصرف‌کننده نهایی (D2C) می‌بینند.

مدل تجاری
استارلینک فرصت منحصربه‌فردی برای هند فراهم می‌کند، چرا که OneWeb و SES عمدتاً روی بازار سازمانی تمرکز
دارند. از سوی دیگر، همکاری با ایرتل و Jio به استارلینک کمک می‌کند تا بدون نیاز به رقابت
شدید، به بازار مصرفی گسترده‌ای دست یابد.

نیل شاه، تحلیل‌گر
شرکت Counterpoint Research، این همکاری را یک «آشتی تجاری» توصیف می‌کند،
چرا که اپراتورهای هندی تا توسعه کامل شبکه‌های ماهواره‌ای خود (LEO/GEO) همچنان
به خدمات اسپیس‌ایکس وابسته خواهند ماند. به گفته او، «هم استارلینک و هم Jio و Airtel به
یکدیگر نیاز دارند تا این بازار را شکل دهند.»

استارلینک و
هدف دولت هند برای فراگیری دیجیتال

 

آمارها نشان می‌دهد
فقط ۱۰ تا ۱۲ درصد خانوارهای هند به اینترنت ثابت
دسترسی دارند و نفوذ اینترنت موبایل نیز فقط به ۵۸ درصد جمعیت رسیده است. این موضوع باعث شده دولت
بر توسعه فیبر نوری و FWA مبتنی بر 5G تمرکز کند. به عنوان نمونه، Reliance Jio سال
گذشته اعلام کرد که قصد دارد ۱۰۰
میلیون خانوار را از طریق 5G AirFiber به اینترنت متصل کند.

گاردینر معتقد
است با توجه به پوشش پایین فیبر نوری، استارلینک ابتدا به مناطق بدون اینترنت
زمینی وارد خواهد شد و سپس به سراغ مناطق روستایی و حتی شهری خواهد رفت.

چالش‌های پیش
رو

 

با وجود پیشرفت‌ها،
چالش‌هایی برای استارلینک در هند باقی مانده است. گاردینر معتقد است قیمت‌گذاری
یکی از موانع اصلی برای پذیرش گسترده این سرویس در بازار حساس هند است. برای
نمونه، سرویس AirFiber جیو از ۱۰ دلار در ماه شروع می‌شود و برای سرعت ۵۰۰ مگابیت، تنها ۲۹ دلار دریافت می‌کند؛ در حالی که اشتراک
استارلینک حدود ۵۰ دلار
در ماه است و هزینه سخت‌افزار و نصب جداگانه نیز دارد. این موضوع می‌تواند مانع
جذب مخاطبان هدف، حداقل در کوتاه‌مدت شود.

همچنین، رقابت
نیز چالشی جدی خواهد بود. در حالی که خدمات استارلینک مکمل محسوب می‌شود، حضور
رقبای بین‌المللی مانند OneWeb و SES تهدیدی برای آن هستند. نیل شاه
همچنین اشاره می‌کند که پروژه Kuiper آمازون نیز قصد دارد به‌صورت مشارکتی
وارد هند شود و Globalstar (با حمایت اپل) نیز احتمالا به بازار وارد می‌شود.

از نظر قانونی
نیز، ممکن است دولت هند مجوز استفاده از طیف را تنها برای پنج سال صادر کند تا
تأثیر اینترنت ماهواره‌ای را بررسی کند. همچنین، قوانین سخت‌گیرانه درباره ذخیره‌سازی
داده‌ها در داخل کشور، بررسی امنیتی تجهیزات خارجی و الزام شفاف‌سازی ارتباطات با
کشورهای همسایه نظیر چین، مانعی دیگر برای استارلینک است.

به گفته شاه،
این الزامات می‌تواند ورود به بازار هند را از نظر اقتصادی برای ماسک نسبت به
بازارهای غربی کمتر جذاب کند.

فراتر از
استارلینک

 

حضور ایلان
ماسک در هند فقط به استارلینک محدود نمی‌شود. سایر شرکت‌های فناوری او نظیر تسلا،
شبکه اجتماعی X و Grok AI نیز با فضای سیاسی و مقرراتی پیچیده‌ای
در این کشور روبه‌رو هستند.

گاردینر اشاره
می‌کند: «اگرچه به نظر می‌رسد استارلینک در نهایت مجوز فعالیت در هند را دریافت
خواهد کرد، اما روابط ماسک با دولت هند به دلیل نحوه فعالیت سایر کسب‌وکارهایش
چندان قوی نیست.»

ماسک اخیراً
حتی به دلیل سانسور در X علیه دولت هند شکایت کرده و سفر برنامه‌ریزی‌شده‌اش
به این کشور در سال ۲۰۲۴ را
لغو کرده است.

با این حال،
شاه می‌گوید استراتژی ورود به بازار برای هرکدام از شرکت‌های ماسک متفاوت خواهد
بود. «ماسک روی همگرایی دولت‌های آمریکا به رهبری ترامپ و هند به رهبری مودی حساب
باز کرده تا راه‌حلی میانه نظیر مشارکت‌های مشترک یا لابی‌گری قانونی برای ورود به
بازار بیابد.»

او معتقد است
مسیر مشارکت استراتژیک، کلید موفقیت استارلینک خواهد بود. در عین حال، X نیز با
فشارهای قانونی در زمینه آزادی بیان و Grok AI نیز با چالش‌های حاکمیت داده در هند
روبه‌روست.

در نهایت،
گاردینر هشدار می‌دهد که ماسک باید میان چین، هند و آمریکا توازن ظریفی برقرار
کند. چرا که کسب‌وکارهای او ممکن است به‌شدت تحت تأثیر تحولات ژئوپلیتیک قرار
گیرند و اولویت‌گذاری او برای سرمایه‌گذاری، آینده استارلینک در هند را شکل خواهد
داد.

در حالی که
همکاری با Jio و Airtel نقطه شروع خوبی است، اما کاملاً واضح
است که مسیر استارلینک در هند، اگر هم آغاز شود، راهی ساده نخواهد بود.